Een geslaagd Voorzitterschap van de Raad van de EU waarin duurzame en inclusieve partnerschappen worden bevorderd
Op 1 januari 2024 werd België voor de 13de keer Voorzitter van de Raad van de Europese Unie met als motto 'Beschermen, versterken, voorbereiden'. Ons land was gedurende zes maanden de voorzitter van de vergaderingen en de werkgroepen van de Raad en moedigde daarbij overleg aan met andere Europese instellingen zoals de Commissie en het Parlement.
Wat internationale samenwerking en humanitaire hulp betreft legde België tijdens het Voorzitterschap de focus op twee strategische prioriteiten: wereldwijde gezondheid en verwaarloosde crisissen waarvoor te weinig middelen worden uitgetrokken. Tijdens dat semester vonden verschillende belangrijke initiatieven, evenementen op topniveau plaats die zorgde voor concrete vooruitgang : Op vlak van gezondheid bijvoorbeeld, door de verdere samenwerking tussen het Europees en Afrikaans Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (CDC). Ook op het gebied van humanitaire hulp werd dankzij het Europees Humanitair Forum er vooruitgang geboekt. Dit door samenwerkingsbeginselen aan te nemen in ingewikkelde politieke contexten waardoor de aanwezigheid wordt versterkt.
België transparantiekampioen
In 2024 toonde België dat het een transparante en doeltreffende samenwerking nastreeft en bereikte daarmee een score van 74,2% in de Aid Transparency Index. Daarmee is ons land het op drie na transparantste donorland.
Die rangschikking is nog maar eens een bevestiging van de reputatie van België als teamspeler die betrouwbaarheid en transparantie samenbrengt binnen de internationale samenwerking. Ons land zet vooral in op doeltreffendheid en ziet er daarbij op toe dat alle betrokkenen deelnemen, met inbegrip van de burgers in ons land en in onze partnerlanden. België wil die inspanningen voortzetten om een nog beter resultaat op te tekenen en de positie als betrouwbare en voorbeeldige partner in het internationale landschap te consolideren.
Thematische en multilaterale samenwerking
Mondiale uitdagingen vergen een mondiale aanpak. De Agenda 2030 blijft het referentiekader voor wat België op het gebied van samenwerking onderneemt. Overleg, partnerschap en samenwerking zijn immers essentiële hefbomen om duurzame oplossingen te vinden voor mondiale uitdagingen zoals klimaat en wereldwijde gezondheid.
Als geëngageerde actor in het multilaterale systeem treedt België tegelijk op als partner en als pleitbezorger van een inclusieve en doeltreffende aanpak van ontwikkeling. In dit verslag staan de belangrijkste engagementen en acties die ons land in de kerndomeinen neemt: wereldwijde gezondheid, ontwikkelingsfinanciering, klimaatactie, migratie en ontwikkeling alsook duurzaamheid binnen de grondstoffensector. Een concreet voorbeeld van welke impact onze samenwerking heeft, zijn de 423 projecten en programma's die sinds de oprichting ervan via het Fonds voor de minst ontwikkelde landen (LDCF) worden gefinancierd. Die programma's en projecten waaraan België als op één na grootste donor bijdraagt, hadden een positieve invloed op meer dan 74 miljoen mensen. Zo kon onder meer het beheer van meer dan 14 miljoen hectare grond worden verbeterd en werd men weerbaarder tegen de klimaatverandering.
Geografische samenwerking
De Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) werkt aan de opbouw van stevige en duurzame partnerschappen met landen uit het Globale Zuiden. Die betrekkingen bestaan uit politiek overleg met de regeringen van de 14 partnerlanden, maar ook strategisch overleg met Belgische niet-gouvernementele actoren.
De leidraad van deze samenwerking is werken in de vorm van Team Belgium of Team Europe waarbij de partners centraal worden gesteld. In dit rapport worden de resultaten en initiatieven die uit deze aanpak zijn ontsproten uitgelicht, zowel in het kader van bilaterale als niet-gouvernementele samenwerking. Hetzelfde wordt gedaan voor de acties rond wereldburgerschapseducatie. In het verslag wordt bijvoorbeeld uitgelegd hoe de samenwerking tussen het Belgische ontwikkelingsagentschap Enabel, de haven van Cotonou en de Port of Antwerp-Bruges via een aanpak van Team Europe heeft bijgedragen tot een beter zakenklimaat, de toename van de handelsstromen en de verbeterde uitvoering van het milieubeleid voor havens in Benin.
Humanitaire hulp
2024 kende eens te meer een aaneenrijging van grote humanitaire crisissen te wijten aan oorlogen, aanhoudend geweld of klimaatrampen. In deze situatie blijkt hoe belangrijk duurzame partnerschappen en flexibele financiering voor humanitaire hulp zijn.
Meer dan 70% van een totaalbedrag van bijna 188 miljoen euro werd op flexibele basis toegewezen, wat een absoluut record is. België heeft er zo voor gezorgd dat zijn partners een snel, efficiënt en lokaal antwoord konden bieden aan verschillende humanitaire crisissen. De bijzonder broze situatie en het grote aantal crisissen tonen nog maar eens hoe belangrijk de samenwerking tussen humanitaire, ontwikkelings- en vredesactoren (nexus humanitaire hulp, ontwikkeling en vrede) is.
Uit de acties van 2024 blijkt het aanhoudende engagement van België voor een internationale samenwerking die op solidariteit, doeltreffendheid en innovatie is gebaseerd. Dankzij een waaier aan actoren, een duidelijke strategische visie en een uitgesproken wil om transparant op te treden, werkt de Belgische samenwerking samen met haar partners om concreet en duurzaam op de grote uitdagingen van onze tijd te reageren.
U kunt het Jaarverslag hier lezen: Jaarverslag
Lees ook de jaarverslagen van onze partners van Team Belgium:
Enabel: De toekomst is nu
Bio Invest: Jaarverslag 2024 | BIO
De rol van onafhankelijke evaluatie blijft cruciaal, dit om het beleid verantwoordelijk te houden, en de resultaten op het terrein goed in te schakelen. In die context realiseerde De Dienst Bijzondere Evaluatie (DBE) zijn eigen rapport 2024 – met een focus op de fragiele landen waar België actief is: Fragiliteit en weerbaarheid: Welke toekomst voor de Belgische samenwerking? | FOD Buitenlandse Zaken - Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking