De context
Tussen 2013 en 2016 werden veertig jonge meisjes, tussen 8 maanden en 12 jaar, ’s nachts ontvoerd en verkracht. Daarbij werd steeds op dezelfde manier te werk gegaan: nadat het slachtoffer door een of meerdere mannen werd ontvoerd en verkracht, werd ze achtergelaten in een veld in de buurt. De meeste meisjes werden naar het Panzi-ziekenhuis van de beroemde dokter Denis Mukwege gebracht om er een reconstructieve operatie te ondergaan.
Aanvankelijk werden de aanvallen beschouwd als alleenstaande feiten, die ook als zodanig door de plaatselijke gerechtelijke autoriteiten werden behandeld. Tientallen gezinnen in Kavumu wachtten tevergeefs op gerechtigheid… Pas in maart 2016, na de integratie van TRIAL International in de Task Force for International Criminal Justice, erkende de Congolese regering dat het ging om misdaden tegen de menselijkheid en kreeg het dossier prioriteit.
De oplossing
In samenwerking met het Panzi-ziekenhuis, de ngo Physicians for Human Rights en andere actoren van de Task Force ijverde TRIAL International ervoor dat de zaak-Kavumu tot een proces zou leiden. De organisatie hielp Congolese advocaten bij het verzamelen van bewijzen (met name forensisch bewijsmateriaal en getuigenissen van slachtoffers) en het uitwerken van een degelijke juridische strategie. Doelstelling: aantonen dat de aanvallen geen alleenstaande misdaden waren, maar onderdeel vormden van een georganiseerd politiek project.
In september 2017 klaagde de militaire procureur van Bukavu 18 personen aan voor verkrachtingsfeiten die te kwalificeren zijn als misdaden tegen de menselijkheid en andere inbreuken. Onder de beschuldigden bevond zich zelfs een provinciaal afgevaardigde, wat uitzonderlijk is in een land waar politieke macht gelijkstaat aan straffeloosheid.
Voor en tijdens het proces werd bijzondere aandacht besteed aan de veiligheid van de slachtoffers en hun familie, zowel vanwege hun zeer jonge leeftijd als vanwege de aanhoudende dreiging van milities rond Kavumu. Zo hielp TRIAL International bijvoorbeeld mee met het filmen van de ondervragingen van de minderjarige slachtoffers, een primeur in het oosten van de DRC. De getuigenissen werden bezorgd aan de procureur om te vermijden dat de overlevenden hun verhaal nog eens moesten doen en op die manier het risico te beperken dat ze hun trauma opnieuw beleefden.
Het resultaat
Op 13 december 2017, na 17 zittingsdagen onder hoogspanning, sprak het hof van Bukavu zich eindelijk uit: 11 mannen werden veroordeeld voor misdaden tegen de menselijkheid en kregen een levenslange gevangenisstraf opgelegd. De slachtoffers kregen schadeloosstellingen die varieerden van 5000 tot 15000 dollar. Op 26 juli 2018 bevestigde de Hoge Militaire Rechtbank van de DRC het vonnis.
Het belang van het proces-Kavumu reikt verder dan de slachtoffers en hun familie", legt een verantwoordelijke van de desk Grote Meren voor TRIAL International uit. "Het proces stelt het schuldig zwijgen en de gerechtelijke onverschilligheid rond seksueel geweld in Zuid-Kivu in vraag. Deze beslissing schept een historisch precedent dat de weg kan vrijmaken voor tal van andere zaken.
Bron(nen)
- Foto’s © TRIAL International
- Lees het persdossier over de zaak-Kavumu (Engels)
- Bekijk de getuigenis van een vader en moeder wier dochters verkracht werden in Kavumu (Frans)
Partner(s)
- TRIAL International
[1] La Task force pour la justice pénale internationale est un réseau informel d’acteurs internationaux qui coopèrent afin de soutenir le travail des juridictions militaires congolais dans l’investigation et la mise en accusation des auteurs de crimes de masse au Sud Kivu.
