Tropische bossen verliezen geleidelijk aan hun vermogen om koolstof op te vangen. Als er niet snel actie wordt ondernomen, kunnen de bossen tegen 2035 koolstof uitstoten. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek dat met steun van België is uitgevoerd en waarin het AfricaMuseum een leidende rol heeft gespeeld.

De achtergrond

Tropische bossen zijn een krachtig wapen tegen klimaatverandering. Het zijn inderdaad enorme koolstofreservoirs. Ze bevatten in hun eentje 250 miljard ton koolstof. Maar als we niet oppassen, kunnen de bossen deze opslagcapaciteit eerder verliezen dan verwacht. Dat is de conclusie van deze studie.

In de jaren negentig van de vorige eeuw werd nog steeds 17% van de door de mens uitgestoten CO2 door ongerepte tropische bossen afgevangen. In de jaren 2000 was dit cijfer nog 9% en in de jaren 2010 steeg het tot 6%. Aan de ene kant verliezen ongerepte tropische bossen hun capaciteit om koolstof op te slaan en neemt de totale oppervlakte van deze bossen af, en aan de andere kant is de uitstoot van broeikasgassen door de mens met 46% toegenomen.

Geschat wordt dat intacte tropische bossen in de jaren negentig ongeveer 46 miljard ton CO2 uit de atmosfeer hebben opgevangen. In de jaren 2010 hebben ze echter 25 miljard ton gevangen. Het verschil van 21 miljard ton komt overeen met tien jaar uitstoot van fossiele brandstoffen uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en Canada samen.

De belangrijkste oorzaak van de afname van de capaciteit om koolstof op te vangen is, volgens wetenschappers, een verhoogde boomsterfte. "Normaal gesproken stimuleert CO2 de groei van bomen, maar door klimaatverstoringen - hogere temperaturen, droogte, etc. - is CO2 geen goede bron van kooldioxide. - De groei wordt vertraagd en sommige bomen kunnen zelfs afsterven", verklaart Wannes Hubau, filiaal van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika en hoofdauteur van de publicatie in het gerenommeerde tijdschrift Nature, dat zijn onderzoek presenteert.

 

De oplossing 

Een recente studie van 565 intacte tropische wouden in de Congo en het Amazonegebied.

Deze studie werd gedurende 30 jaar uitgevoerd door meer dan 100 academische instellingen, waaronder het AfricaMuseum. "Deze studie levert het eerste grootschalige bewijs dat de koolstofsekwestratie door de tropische wouden van de wereld vandaag al een alarmerende dalende trend vertoont," zegt Hubau.

Deze achteruitgang loopt tientallen jaren vooruit op zelfs de meest pessimistische voorspellingen. Het is daarom meer dan urgent om geen tijd te verliezen in de strijd tegen de klimaatverandering.

De onderzoekers benadrukken ook dat het van cruciaal belang is dat de tropische bossen nauwlettend worden gevolgd. Dit vereist niet alleen de financiering van nieuwe studies, maar ook steun voor lokale wetenschappers, die dichter bij de bossen wonen en daardoor de ontwikkelingen gemakkelijker kunnen volgen.

Als er geen dringende maatregelen worden genomen tegen de klimaatverandering, zal de achteruitgang voortduren totdat de tropische bossen vanaf 2035 koolstof uitstoten. Deze kennis is cruciaal voor beleidsmakers. Dit betekent dat de berekeningen voor de opslag van koolstof in bossen moeten worden herzien en dat de emissiedoelstellingen moeten worden aangepast.

 

Het resultaat

Meer onderzoek om de rol van bossen beter te begrijpen. Focus op het laboratorium in Yangambi.

Een goed voorbeeld is het Forestry Research Centre in het Yangambi Biosphere Reserve in DR Congo. Daar is door het AfricaMuseum met steun van de Europese Unie een laboratorium voor houtbiologie opgezet. Het laboratorium beschikt nu over de nodige apparatuur om de houtanatomie en de houten ringen te bestuderen ("dendrochronologie"). Dit zal een beter begrip mogelijk maken van de rol van de bossen bij de beperking van en de aanpassing aan de klimaatverandering.

"In het verleden moesten Congolese wetenschappers naar Europa reizen om houtmonsters te analyseren. Dit was zeer beperkend. Nu kunnen ze het ter plekke doen, naast het bos", zegt Hans Beeckman, een houtbioloog van het AfrikaMuseum.

Een laboratorium in het hart van het Congobekken zal de studies goedkoper, gemakkelijker en meer inclusief maken. 

Het AfricaMuseum meet ook de koolstofopname in de Yangambi bossen en het nabijgelegen Yoko Forest Reserve. Een onderzoekstoren is sinds september 2020 geïnstalleerd die continu de uitwisseling van broeikasgassen tussen de atmosfeer en het bos meten.

 

Bronnen

Partner

  • AfricaMuseum is een belangrijke partner van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking